- ವಿಶೇಷ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿರುವ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಉಚಿತ ಶಿಕ್ಷಣ
- ಸರ್ಕಾರಿ ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾತಿ
- ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾತಿ
- ಭೂ ಹಂಚಿಕೆ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಆದ್ಯತೆ
- ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆ ಯೋಜನೆಗಳು
ಯಾವುದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಈ ಸವಲತ್ತುಗಳ ನಿರಾಕರಣೆಯನ್ನು ಅಂಗವಿಕಲ ಕಲ್ಯಾಣ ಇಲಾಖೆ ಆಯುಕ್ತರ ಮುಖಾಂತರ ಪರಿಹರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಈ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.
ಕಾನೂನಿನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿರುವ ವಿವಿಧ ಪ್ರಕಾರದ ಅಂಗವಿಕಲತೆಗಳಲ್ಲಿ ಮನೋಸಾಮಾಜಿಕ ಅಂಗವಿಕಲತೆಯನ್ನು ಮಾನಸಿಕ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ/ಖಾಯಿಲೆ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲ ಯೋಜನೆ ಸವಲತ್ತುಗಳು ಅನ್ವಯಿಸುವುದು ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಯಾವುದೇ ಬಗೆಯ ಅಂಗವಿಕಲತೆಯನ್ನು ಶೇ.40ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸುವ ಪ್ರಮಾಣ ಪತ್ರ ಹೊಂದಿದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ.
ಮನೋಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಶೇಷ ಸಾಮರ್ಥ್ಯತೆ ತೀರಾ ಸಂಕೀರ್ಣವಾದದ್ದು. ಆದ್ದರಿಂದ ಇದರ ಪ್ರಮಾಣ ಪತ್ರ ದೃಢೀಕರಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಅಸ್ಥಿರತೆಗಳಿವೆ. ದೈಹಿಕ ಊನದಿಂದ ಉಂಟಾದ ಅಂಗವಿಕಲತೆ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕುವುದು ಸುಲಭ. ಆದರೆ ಮನೋಸಾಮಾಜಿಕ ಅಂಗವಿಕಲತೆಯನ್ನು ಅಷ್ಟು ಸುಲಭವಾಗಿ ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಅದಕ್ಕೆ ಭಾರತೀಯ ಅಂಗವಿಕಲತೆ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮತ್ತು ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಪಕ (ಐಡಿಇಎಎಸ್‌)ದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿರುವ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
ಮನೊ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಂಗವಿಕಲತೆ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಇದೇ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ರಚಿತವಾಗಿರುವ ಸಮಿತಿಯಿಂದ ದೃಢೀಕರಿಸಬೇಕು. ಎಲ್ಲ ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸಮಿತಿ ರಚನೆ ಕುರಿತು ಮಾಹಿತಿ ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ನೀವು ಅಂಗವಿಕಲತೆ ಪ್ರಮಾಣ ಪತ್ರ ನೀಡಲು ಈ ಸಮಿತಿ ಯಾವಾಗ ಲಭ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ಕೇಳಿ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಅಥವಾ ನೀವು ರಾಜ್ಯ ಅಂಗವಿಕಲ ಕಲ್ಯಾಣ ಇಲಾಖೆ ಆಯುಕ್ತರ ಬಳಿ ಈ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದಾಗಿದೆ. ಈ ಸಮಿತಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಈ ಕೆಳಗಿನವರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ:
ಎ) ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ಅಂದರೆ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಅಥವಾ ಕುಲಪತಿ ಅಥವಾ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಅಧೀಕ್ಷಕ ಅಥವಾ ಅವರ ಪರವಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡ ಅಧಿಕಾರಿ.
ಬಿ) ಓರ್ವ ಮನೋವೈದ್ಯರು
ಸಿ) ಓರ್ವ ವೈದ್ಯರು
ಸಮಿತಿಗೆ ನಿಮ್ಮ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಇತಿಹಾಸದೊಂದಿಗೆ ವಿವರಗಳನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅರ್ಜಿ ಪತ್ರ ತುಂಬಿ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು. ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಟ ಶೇ.40ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಅಂಗವಿಕಲತೆ ಇದ್ದರೆ ಅಂಗವಿಕಲತೆ ಪ್ರಮಾಣ ಪತ್ರವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.
ಮನೋಸಾಮಾಜಿಕ ಅಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡಲು ಐಡಿಎಎಸ್‌ ಮಾಪಕದಲ್ಲಿ 4 ಭಾಗಗಳಿವೆ. ಅದರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಓರ್ವ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮನೋಸಾಮಾಜಿಕ ಅಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಅಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಕ್ರಮ ವಿವರವಾಗಿದ್ದು ಅದರಲ್ಲಿನ ಅಂಶಗಳ ಸಾರಾಂಶ ರೂಪದ ಮಾಹಿತಿ ಇಲ್ಲಿದೆ:
ವ್ಯಕ್ತಿ ತನ್ನ ಕುರಿತು ಯಾವರೀತಿ ಕಾಳಜಿ ಹೊಂದಿದ್ದಾನೆ?(ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆರೈಕೆ): ವ್ಯಕ್ತಿ ಶುಚಿತ್ವಕ್ಕೆ ಗಮನ ಕೊಡುತ್ತಾನೆಯೋ ಹೇಗೆ?-ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವನೊ, ಶೌಚ ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸುವ ಅಭ್ಯಾಸ ಹೊಂದಿದ್ದಾನೆಯೆ? ಸರಿಯಾಗಿ ತನ್ನನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆಯೆ? ಸರಿಯಾಗಿ ಬಟ್ಟೆ ಧರಿಸುತ್ತಾನೆಯೆ? ಸರಿಯಾಗಿ ಆಹಾರ ಸೇವಿಸಿ ತಮ್ಮ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಸ್ವನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆಯೆ?
ಸಂಬಂಧಗಳು ಮತ್ತು ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತನ್ನೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ಇತರರೊಂದಿಗೆ (ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳು): ಹೇಗೆ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾನೆ: ವ್ಯಕ್ತಿ ಸೂಕ್ತವಾದ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಬಂಧ ಮತ್ತು ಸಂವಹನ ಆರಂಭಿಸಲು ಮತ್ತು ಸೂಕ್ತ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು ಸಮರ್ಥನೇ?
ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಮಾತನಾಡಬಲ್ಲನೆ ಮತ್ತು ಇತರರು ಹೇಳಿದ್ದನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಮರ್ಥನೆ? (ಸಂವಹನ ಮತ್ತು ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ): ವ್ಯಕ್ತಿ ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಮಾತನಾಡಲು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗೆ ಸಮರ್ಥನೆ?
ವ್ಯಕ್ತಿ ತನ್ನ ವೃತ್ತಿ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲನೆ?: ವ್ಯಕ್ತಿ ಒಂದು ವೃತ್ತಿ ಅಥವಾ ಮನೆಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಅಥವಾ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸಮರ್ಥನೆ?
ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ತುಸು ಗಂಭೀರವಾಗಿದ್ದು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಗಮನಿಸುವುದು ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ನಿಮ್ಮನ್ನು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡುವದು ಒಂದು ಸುದೀರ್ಘವಾದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿದ್ದು ಹಲವು ಸಲ ನೀವು ಸಮಿತಿಯನ್ನು ಅಥವಾ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಂಡಳಿಯನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಬೇಕಾಗಬಹುದು. ಇದನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಿ.
ನೀವು ಪ್ರಮಾಣ ಪತ್ರಕ್ಕೆ ಅರ್ಹರಲ್ಲ ಎಂದು ನಿಮ್ಮ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಸಮಿತಿ ನಿರಾಕರಿಸಿದರೆ, ನಿಮ್ಮನ್ನು ತಪ್ಪಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ನೀವು ಭಾವಿಸಿದರೆ, ಅಥವಾ ನಿಮ್ಮ ಅರ್ಜಿ ವಿಳಂಬವಾಗುತ್ತಿದೆ ಎನ್ನಿಸಿದರೆ ನೀವು ರಾಜ್ಯ ಅಂಗವಿಕಲ ಕಲ್ಯಾಣ ಇಲಾಖೆ ಆಯುಕ್ತರ ಬಳಿ ನಿಮ್ಮ ಅರ್ಜಿ ತಿರಸ್ಕೃತವಾಗಿರುವ ಅರ್ಜಿಯ ಝೆರಾಕ್ಸ್ ಪ್ರತಿಯೊಂದಿಗೆ ದೂರು ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದು.
